نگاهی انتقادی به نظریه‌ی هیومی دلایل عملی
(پایان‌نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی ارشد فلسفه دانشگاه تهران 97-94)
استاد راهنما: محمدتقی شاهد طباطبایی
استاد مشاور: امیر صائمی
دانشجو: شهریار خسروی
شهریور 1397
چکیده
دریافت فایل پی‌دی‌اف: شهریار خسروی, پایان نامه, فلسفه اخلاق, فرااخلاق
در فرااخلاق معاصر اختلاف‌نظر موافقان و مخالفان «نظریه‌ی هیومی دلایل عملی» روز‌به‌روز عمیق‌تر شده است. در این نظریه بر ارتباط ضروری دلایل عملی (از جمله دلایل اخلاقی) و امیال تأکید می‌شود و به همین دلیل مخالفان همواره باور به نظریه‌ی هیومی را تهدیدی علیه باور به عینیت گزاره‌های اخلاقی و عقل‌گرایی اخلاقی دانسته‌اند. مارک شرودر در کتاب بردگان عواطف (2007)، با کنار گذاشتن مفروضات پنهان روایت‌های دیگر، کوشیده است روایتی از نظریه‌ی هیومی عرضه کند که با شهودهای متعارف درباره‌ی امر اخلاقی سازگار باشد؛ تا آن‌جا که منتقدان روایت او از نظریه‌ی هیومی یعنی «مشروط‌گرایی» را کانتی‌ترین نوع هیومی‌گرایی نامیده‌اند. هرچند در متن حاضر این کوشش عمدتاً شکست‌خورده ارزیابی شده است، اما نمی‌توان انکار کرد که بردگان در نزدیک کردن دو طرف بحث و در نتیجه خارج کردن آن از بن‌بست‌های قدیمی نقش به‌سزایی داشته است.
شرودر عدم تفکیک دلیل از میل را یکی از رایج‌ترین مفروضات نظریه‌ی هیومی می‌داند و می‌کوشد با نشان دادن نادرست بودن این تلقی، اثبات کند که میل باید نه جزئی از دلیل بلکه تنها به عنوان بخشی از شرایط پس‌زمینه برای دلیل در نظر گرفته شود. او این اندیشه را همسو با اصلی درباره‌ی تعقل عملی می‌داند که می‌گوید ما در هنگام تأمل به دلایلمان فکر می‌کنیم و نه به شرایط پیش‌زمینه‌ی آن‌ها. شرودر امیدوار است که این ملاحظات نظریه‌ی هیومی را از این اتهام که تعقل عملی را خودمحوارنه می‌فهمد و یا این اتهام که اساساً درباره‌ی اخلاق دچار سوء تفاهم است نجات دهد. در این مختصر با اصل مورد اشاره‌ی شرودر درباره‌ی تعقل عملی مخالفت شده است. به علاوه کوشش شده نشان داده شود که تمایز دلیل و شرایط پیش‌زمینه بیش از آن‌که تمایزی مابعدالطبیعی باشد ابزاری کاربردشناختی است و نمی‌تواند وظایفی را بر عهده بگیرد که مشروط‌گرایی بر دوش آن قرار داده است.
نسخه‌ی انگلیسی
